قرآن مجيد در سوره مباركه نور در دو آيه:قُلْ لِلْمُومِنينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ يَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِكَ أَزْكي لَهُمْ إِنَّ اللّهَ خَبيرٌ بِما يَصْنَعُونَ وَ قُلْ لِلْمُومِناتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ يَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا يُبْدينَ زينَتَهُنَّ إِلا ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلي جُيُوبِهِنَّ وَ لا يُبْدينَ زينَتَهُنَّ إِلا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَني إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَني أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُنَّ أَوِ التّابِعينَ غَيْرِ أُولِي الارْبَةِ مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلي عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ ما يُخْفينَ مِنْ زينَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَي اللّهِ جَميعاً أَيُّهَا الْمُومِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون[نور/31-30].
به حكم اين مسأله پرداخته و در آيه نخست خطاب به مؤمنان مي فرمايد: به مؤمنان بگو چشم‏ هاي خود را از نگاه به نامحرمان فرو گيرند و دامان خود را حفظ كنند، اين براي آنها پاكيزه ‏تر است، خداوند از آنچه انجام مي‏دهيد آگاه است و در آيه دوم زنان مؤمنه را مخاطب قرار داده و چنين مي‏فرمايد: و به زنان با ايمان بگو چشم ‏هاي خود را (از نگاه هوس‏ آلود) فرو گيرند و دامان خويش را حفظ كنند و زينت خود را جز آن مقدار كه ظاهر است، آشكار ننمايند.[نور، 30 و 31].
نگاهي به شأن نزول آيه
ثقة الاسلام كليني به سند خود از امام باقر(عليه السلام)در كتاب شريف كافي روايت كرده كه جواني از انصار در برخي از كوچه ‏هاي مدينه با يك زن روبرو گرديد و اين در وقتي بود كه پوشش زنان تا پشت گوششان بود بدين معني كه مقنعه خود را طوري مي‏بستند كه اضافه بر گردن، دو گوش آنها نيز پيدا بود. آن جوان پيوسته به او نگاه مي‏كرد تا بر او گذشت و داخل كوچه ديگري رفت ولي او همچنان از پشت سر به او نگاه مي‏كرد و به راه خود ادامه مي‏داد ناگاه صورتش به استخوان يا شيشه‏ اي كه از ديوار بيرون آمده بود برخورد كرده و صورتش را زخمي كرده و خون ‏آلود نمود. وقتي كه آن زن رفت آن جوان به خود آمده ديد خون بر سينه و پيراهنش سرازير است به خود گفت سوگند به خدا كه به نزد رسول الله خواهم رفت و از ماجرا باخبرش خواهم ساخت. پس به نزد رسول الله(صلي الله عليه و آله)رفته همينكه پيامبر(صلي الله عليه و آله)او را ديد پرسيد چرا چنين شده است؟
در همان حال جبرئيل بر پيامبر(صلي الله عليه و آله)فرود آمده و اين آيه را بر آن حضرت قرائت كرد.
به مؤمنان بگو چشم ‏هاي خود را (از نگاه به نامحرمان) فروگيرند و عفاف خود را حفظ كنند، اين براي آنان پاكيزه‏تر است، خداوند از آنچه انجام مي ‏دهند آگاه است."[كافي، ج5، ص521].
مراد از غضّ بصر چيست؟
واژه ‏شناسان مي‏نويسند كه غضّ در اصل به معني كم كردن است و در بسياري از موارد در كوتاه كردن صدا يا كم كردن نگاه نيز آمده است "[مجمع البحرين، ج4، ص218].
و در قرآن مجيد همين كلمه درباره كوتاه كردن صدا نيز آمده است. آنجا كه مي‏فرمايد:وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ[لقمان/19].
استاد بزرگوار علامه طباطبايي در ذيل اين آيه مي‏فرمايد: بنابراين آيه نمي‏گويد مؤمنان بايد چشم ‏هايشان را فرو بندند، بلكه مي‏گويد بايد نگاه خود را كم و كوتاه كنند و اين تعبير لطيفي است به اين منظور كه اگر انسان به راستي هنگامي كه با زن نامحرمي روبرو مي‏شود بخواهد چشم خود را به كلي ببندد ادامه راه رفتن و مانند آن براي او ممكن نيست اما اگر نگاه را از صورت و اندام او برگيرد و چشم خود را پايين اندازد گويي از نگاه خويش كاسته است و آن صحنه‏ اي را كه ممنوع است از منطقه ديد خود به كلي حذف كرده.[تفسير نمونه، ج14، ص436].
و در ادامه بيان خود مي‏فرمايد: از آنچه كه گفتيم اين نكته روشن مي‏شود كه مفهوم آيه فوق اين نيست كه مردان در صورت زنان خيره نشوند، تا بعضي از آن چنين استفاده كنند كه نگاه ‏هاي غيرخيره مجاز است، بلكه منظور اين است كه انسان به هنگام نگاه كردن معمولا منطقه وسيعي را زير نظر مي‏ گيرد، هر گاه زن نامحرمي در حوزه ديد او قرار گرفت چشم را چنان فروگيرد كه آن زن از منطقه ديد او خارج شود يعني به او نگاه نكند اما راه و چاه خود را ببينيد.
كنترل چشم يكي از حقوق واجب است
نگاه، صفحه 7
همانگونه كه انسان‏ها هر يك بر ديگري حقي دارند، اعضا و جوارح خود انسان نيز بر او حقي دارد كه اگر امروز اين حق رعايت نشود، فردا در موقع سؤال از چشم در مقام پاسخ‏گويي در دادگاه عدل الهي به يقين انسان شرمنده خواهد شد، چرا كه اين عضو در مقام پاسخگويي از هيچ چيز فروگذار نخواهد كرد.
و در تفسير عياشي از امام صادق(عليه السلام)در توضيح اين حق چنين آمده است: خداي تبارك و تعالي ايمان را بر اعضاء و جوارح بني ‏آدم فرض كرده و آن را بر تمام اعضا و جوارحش قسمت كرده است... و از جمله دو چشم اوست كه به آن دو نگاه مي‏كند و همچنين دو پاي اوست كه به وسيله آن دو راه مي‏رود. پس بر چشم فرض كرده كه به سوي آنچه بر او حرام نگاه ننموده و از آنچه كه خداي نهي كرده چشم فروپوشاند... و آن گاه به آيه شريفه استدلال فرموده:وَ لا تَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُواد دَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْولا[اسراء/36].
[تفسير الميزان، ج15، ص101، ص115 و آيه در سوره اسرا، 36].
و در توضيح همين حق واجب امام زين العابدين(عليه السلام)مي‏فرمايد:وَ حَقُّ الْبَصَرِ أَنْ تَغُضَّهُ عَمَّا لا يَحِلُّ لَكَ وَ تَعْتَبِرَ بِالنَّظَرِ بِهِ[من لايحضره الفقيه، ج2، ص618].
اما حقي كه چشم بر تو دارد اين است كه آن را فروپوشاني از آنچه كه بر تو حلال نمي‏باشد و به وسيله آن از گذشته و حال عبرت بگيري.
كنترل نگاه در سيره و سخن رسول الله(صلي الله عليه و آله)
از پيامبر(صلي الله عليه و آله)در برخورد با سهلانگاري، درباره اين حكم قرآني موارد گوناگوني ثبت شده به دو مورد از آنها اشاره مي‏نمائيم:
1 ـ برخورد با چشم ‏چراني فضل بن العباس:
سكيّن بن عبدالعزيز گويد از پدرم و از ابن عباس شنيد كه مي‏گفت در روز عرفه به موقع خروج از صحراي عرفات شخصي در پشت سر پيامبر(صلي الله عليه و آله)سوار شده بود، او در حاليكه به چشم‏ چراني پرداخته بود، چند بار پيامبر(صلي الله عليه و آله)صورت او را برمي ‏گرداند، تا به زنان نامحرم نگاه نكند، اما او همچنان به زنان نگاه مي‏ كرد.
اينجا بود كه پيامبر(صلي الله عليه و آله)به او رو كرده، فرمود: فرزند برادرم اين روز روزي است كه اگر كسي مالك گوش و چشم و زبانش باشد، خداوند او را خواهد آمرزيد.[مسند احمد، ج1، ص329].
همچنين امام صادق(عليه السلام)از امام باقر نقل فرموده كه رسول خدا(صلي الله عليه و آله)به هنگام رفتن به سوي عرفات اسامه را سوار كرده بود و همين كه از عرفات افاضه كرد، فضل بن عباس را كه جواني خوش ‏سيما بود در پشت سر خود سوار كرد. در آن هنگام مرد عربي كه همراه خواهرش بود و او نيز زيباروي بود، با پيامبر(صلي الله عليه و آله)روبرو گرديده و از پيامبر(صلي الله عليه و آله)سؤالاتي كرد و فضل بن عباس به خواهر او چشم دوخته بود. پيامبر(صلي الله عليه و آله)چون چنين ديد دست خود را روي چشم فضل گذارده بود تا چشمش را از نگاه به نامحرم بپوشاند، اما او از سوي ديگر به آن زن نگاه مي‏كرد. تا اينكه آن مرد عرب پاسخ سؤالات خود را از پيامبر(صلي الله عليه و آله)دريافت كرد و به راه خود ادامه داد.
پيامبر(صلي الله عليه و آله)نگاهي به فضل كرد و در حاليكه شانه ‏اش را گرفته بود فرمود: آيا نمي‏داني كه اين روزها از ايام المعدودات و ايام المعلومات است، كه هر كس در مثل چنين روزهايي چشم و زبان و دستش را نگه دارد خداوند براي او مثل ثواب حج آينده مي‏نويسد.[بحار الانوار، ج99، ص351].
2 ـ آيا شما هم نابينا هستيد؟
حضرت برخورد ديگري كه داشته است، نسبت به برخي از همسران خود بوده و آن هم در وقتي بود كه ابن ‏مكتوم كه فردي نابينابود بر حضرت وارد شد. ورود اين شخص نابينا در وقتي بود كه ميمونه و ام‏سلمه در نزد آن حضرت بودند، حضرت دستور داد تا خود را بپوشانند (و يامخفي كنند) آن دو به رسول خدا(صلي الله عليه و آله)عرض كردند مگر او نابينا نيست؟ او كه چشم ندارد تا ما را ببيند.
حضرت در پاسخ آن دو فرمود: آيا شما دو نفر هم نابينا هستيد؟! آيا او را نمي‏بينيد؟![تفسير الميزان، ج15، ص117].

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: